Schimmelinfecties op de huid en nagels komen relatief vaak voor. Voorbeelden hiervan van kalknagels en zwemmerseczeem.

Schimmel- en gistinfecties in weefsels en organen, zoals de huid, ontstaan doordat er sprake is van een verstoord evenwicht tussen bacteriën en gisten. Hierdoor kunnen bepaalde schimmel- en gistsoorten beter groeien en de overhand nemen. Over het algemeen zijn ouderen en mensen met een verminderde weerstand vatbaarder voor schimmelinfecties.
Bepaalde schimmelinfecties, zoals kalknagels of hoofdschimmel zijn besmettelijk, andere zoals pityriasis versicolor niet. Of een schimmel een infectie bij u veroorzaakt, is afhankelijk van onder andere uw afweer. Behandeling is meestal niet nodig omdat er normaal gesproken geen klachten zijn.

Een schimmel- of gistinfectie van de huid en nagels wordt veroorzaakt door een schimmel of gist. Er zijn altijd gisten aanwezig op onze huid, echter alleen als deze plekken langdurig vochtig en warm worden, kunnen de gisten flink gaan groeien. Een schimmelinfectie kan tevens ontstaan op een beschadigde huid, bijvoorbeeld als gevolg van strakke en schurende kleding. Doordat schimmels en gisten sporen vormen die later weer kunnen uitgroeien, kunnen schimmelinfecties steeds terugkomen. Mensen die een schimmelinfectie hebben, hebben last van jeuk, schilfering of een rode huid. Dit treedt vooral op op plekken die vochtig zijn, zoals tussen de tenen (zwemmerseczeem), in de oksels of in de liezen. De meeste schimmelinfecties zijn besmettelijk, u kunt er dus andere mensen mee besmetten.

We kunnen de volgende vormen van huid- en nagelschimmels onderscheiden:

• Kalknagels;
• Zwemmerseczeem;
• Candida vaginalis;
• Candida balanitis;
• Hoofdschimmel;
• Pityriasis versicolor;
• Ringworm.

Kalknagels
Kalknagels, ook wel schimmelnagels genoemd, is een schimmelinfectie op één of meerdere nagels van de voeten of handen. Deze nagels worden wit of geel, of bij ernstige infecties geelbruin. Daarnaast is de nagel verdikt en brokkelig en kan deze loslaten. De nagel kan soms een beetje pijnlijk zijn maar het is vooral ontsierend. De kans op infectie is groter bij oudere mensen, bij kinderen komt het zelden voor.

Kalknagels ontstaan in vochtige en beschadigde nagels, in deze omstandigheden kan de schimmel zich namelijk uitstekend verspreiden. Als u op blote voeten in kleedkamers, zwembaden, sportscholen of sauna’s loopt, dan komt u in contact met schimmels. Vooral als u vervolgens uw voeten niet goed afdroogt kan deze schimmel een infectie veroorzaken.

Zwemmerseczeem
Ook wel voetschimmel genoemd, is een schimmelinfectie van de voethuid. De huid is aan het schilferen en er ontstaan kloofjes tussen de tenen en blaasjes op de voetzolen. Zwemmerseczeem ontstaat door een schimmelsoort die een infectie kan veroorzaken op de menselijke huid, oftewel dermatofyten. De schimmels voeden zich met materiaal van de buitenste laag van de opperhuid, de hoornlaag. Ze kunnen zich snel voortplanten en uitbreiden.

Naast in zwembaden, kan men deze schimmel oplopen door het dragen van slecht ademende schoenen en sokken, zweetvoeten en het lopen op blote voeten in een tropisch klimaat (zowel binnen als buiten). Normaal gesproken verloopt voetschimmel probleemloos, echter doordat de huid kapot is, kan er daarnaast een infectie optreden met een huidbacterie. Dit kan leiden tot pusvorming, verergering van het eczeem, zwelling en pijn. Ook kan, in zeldzame gevallen, wondroos ontstaan.

Candida vaginalis
Candida vaginalis is een schimmelinfectie van de vagina, veroorzaakt door de candida-schimmel. Meestal geeft de infectie geen klachten, soms hebben vrouwen last van meer witte en brokkelige afscheiding. De huid kan ook rood worden en gaan jeuken. De schimmel kan zich ontwikkelen als de weerstand van de persoon verminderd is, bijvoorbeeld bij stress, het gebruik van antibiotica of door een te grondige intieme hygiëne, waardoor het evenwicht van de bacteriën verstoord is. Een candida-infectie is geen soa.

Candida balanitis
Candida balanitis is een schimmelinfectie van de eikelhuid, veroorzaakt door de candida-schimmel. De infectie is te herkennen aan rode bultjes of kleine puskopjes met schilfering bij de eikelhuid. Dit kan jeuken. De schimmel kan zich ontwikkelen als de weerstand van de persoon verminderd is, bijvoorbeeld bij stress, het gebruik van antibiotica of door een te grondige intieme hygiëne, waardoor het evenwicht van de bacteriën verstoord is. Ook andere ontstekingen aan de eikelhuid, een vernauwing van de voorhuid of langdurig gebruik van bepaalde medicijnen kunnen candida balanitis veroorzaken. Een candida-infectie is geen soa.

Hoofdschimmel
Hoofdschimmel is een schimmelinfectie van de hoofdhuid en het haar. Het is zeer besmettelijk en komt vooral bij jonge kinderen voor. Het wordt veroorzaakt door een infectie met een schimmel via besmette mensen, haren, dieren, borstels en ook via besmette petten, beddengoed en kleding. Er zijn verschillende vormen van hoofdschimmels met verschillende kenmerken. Meestal is er sprake van rode schilfering, kale plekken en puskopjes.

Pityriasis versicolor
Pityriasis versicolor is een veelvoorkomende niet besmettelijke gistinfectie op de romp. Het komt het meest voor bij volwassenen die leven in warme klimaten. De kenmerken ervan zijn kleine rode of geelbruine vlekken op de lichte huid en lichte vlekken op de donkere huid. Deze jeuken en schilferen. Ook als de infectie over is, kunnen de witte vlekken op de huid achterblijven. De infectie wordt veroorzaakt door de gist pityrosporon ovale.

Ringworm
Ringworm is geen aandoening veroorzaakt door een worm maar een schimmelinfectie op de romp en ledematen. Meestal heeft de infectie de vorm van een cirkel, vandaar de naam. Ook is de huid rood en schilferend, dit kan branderig aanvoelen of jeuken. Verschillende soorten huidschimmels kunnen ringworm veroorzaken.

De verschillende vormen van huid- en nagelschimmels hebben verschillende kenmerken. Maar in de meeste gevallen is er sprake van het volgende:

• Rode en schilferende huid;
• Vlekjes of bultjes;
• Puskopjes;
• Kloofjes in de huid;
• Jeuk;
• Branderig gevoel;
• Gele en brokkelige nagels;

Er zijn een aantal maatregelen die u kunt nemen om de terugkeer van een schimmelinfectie te voorkomen. Zo is het belangrijk dat u de huid droog en schoonhoudt zodat de huid zo min mogelijk warm en vochtig wordt. Gebruik daarnaast niet te veel zeep omdat hierdoor te veel (goede) bacteriën gedood worden en de huidbalans verstoord raakt. Kies voor een pH-neutrale zeep of wasemulsie zonder zeep.

Draag katoenen ondergoed en sokken en verwissel sokken dagelijks. Draag geen knellende of schurende kleding en vermijd het gebruik van inlegkruisjes. Gebruik eventueel talkpoeder in de lichaamsplooien en tussen de tenen. Kies voor sandalen of leren schoenen in plaats van plastic schoenen. En voorkom infectie door slippers te dragen in openbare plekken, zoals douches van sportscholen of zwembaden.

De meeste schimmelinfecties kunnen geen kwaad, maar u kunt ze behandelen door twee keer per dag een antischimmelcrème aan te brengen, zoals Loprox, Nizoral of Daktarin. Deze zijn ook verkrijgbaar in lotion en spray. Breng niet een te dikke laag aan omdat dit de huid kan irriteren. U heeft geen recept nodig voor antischimmelcrèmes, u kunt deze zelf kopen bij een drogisterij. Na twee tot vier weken consequent smeren kunt u verbetering zien, het kan wat langer duren voordat blaasjes en een verdikte huid genezen. Houd er echter rekening mee dat schimmelinfecties makkelijk weer terug kunnen komen.
In het geval van een diepe schimmelinfectie kan uw huisarts u antischimmelpillen voorschrijven. Voorbeelden hiervan zijn:

• Trisporal;
• Lamisil;
• Diflucan.

Dergelijke medicijnen verspreiden zich in het lichaam en nestelen zich in nieuwe huidcellen, zo wordt de schimmelgroei van binnenuit efficiënt bestreden. Deze pillen hebben echter niet altijd de voorkeur omdat deze veel bijwerkingen geven. Hoe lang de kuur precies duurt, hangt af van de plaats en de ernst van de infectie.

Voor de behandeling van een vaginale schimmelinfectie is één dosis vaak voldoende. De behandeling van schimmelinfecties van de huid duurt langer, twee tot zes weken. Het bestrijden van schimmelnagels duurt minimaal 3 maanden, dit is afhankelijk van hoe snel uw nagels groeien.

Voor welke infectie u antischimmelpillen ook gebruikt, het is erg belangrijk dat u de kuur volledig afmaakt en niet onderbreekt. Ook al verdwijnen de symptomen, dit betekent niet dat de gist of schimmel daadwerkelijk verdwenen is. De dosering varieert per indicatie en ook tussen patiëntengroepen en is afhankelijk van de reden voor het gebruik. Het kan een eenmalige dosis zijn, of gebruik meerdere keren per week gedurende meerdere weken of maanden. Bij zware infecties wordt vaak gekozen voor een dagelijkse dosis tussen de 50 en 600 mg. Bij urgente infecties kan 800 mg/dag voorgeschreven worden.

Als u antischimmelpillen gebruikt, kunt u last krijgen van buikpijn, diarree en misselijkheid. U kunt dan de pillen met wat voedsel innemen, om irritaties op een lege maag te voorkomen. Meestal gaan deze klachten na een aantal dagen over. Huiduitslag kan komen door overgevoeligheid, maar dat hoeft niet. Neem in dit geval contact op met uw arts. Daarnaast kunt u last krijgen van hoofdpijn.

Antischimmelpillen hebben in principe geen invloed op uw reactievermogen, daarom mag u gewoon autorijden als u dit medicijn gebruikt. Als u echter last krijgt van klachten zoals duizeligheid of vermoeidheid, bestuur dan geen voertuig. Er zijn geen contra-indicaties wat betreft het gebruik van alcohol en het nuttigen van eten in combinatie met antischimmelpillen.

Schimmels zijn overal aanwezig, zowel op onze huid als op de huid van dieren. Besmetting is daarom moeilijk te voorkomen. Neem in ieder geval bovenstaande adviezen in acht om de kans op besmetting te verkleinen.